Στο συνταγματικό επίπεδο τα επιχειρήματα ακολουθούν τη γνωστή και βολική πεπατημένη της μαθηματικής επαγωγικής διαδικασίας. Δημοκρατία σημαίνει λαική κυριαρχία. Η λαική κυριαρχία χρειάζεται την αντιπροσώπευση για να μπορέσει να εκφραστεί. Η αντιπροσώπευση ταυτίζεται με τον κοινοβουλευτισμό. Ως εκ τούτου η Δημοκρατία διαγράφει παράλληλη πορεία με το γνώριμο σε όλους μας κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης. Η παράθεση της άποψης του γνωστού συνταγματολόγου, Χρυσόγονου ξεκαθαρίζει κάπως το ομιχλώδες τοπίο.
Γράφει λοιπόν ο Χρυσόγονος: «Στην πραγματικότητα λοιπόν η αναθεώρηση του 1986 αποτέλεσε το επιστέγασμα της αργής και βασανιστικής εξέλιξης, η οποία ξεκίνησε το 1875 με την αρχή της «δεδηλωμένης» και διήλθε μέσα από τις οδυνηρές εμπειρίες των βασιλικών εκτροπών από τον κοινοβουλευτισμό, όπως ιδίως ο εθνικός διχασμός το 1915 και η αποστασία το 1965 .
Και βέβαια, όπως εύστοχα έχει παρατηρηθεί, «η μείζων κατοχύρωση του κοινοβουλευτισμού έχει ως επακόλουθο και τη μείζονα κατοχύρωση της δημοκρατικής αρχής καθ’ εαυτήν, δεδομένου ότι συνεπάγεται ενίσχυση της Βουλής ως νομοθετικού και κυρίως ως αντιπροσωπευτικού οργάνου» . Υπό την έννοια αυτή μπορεί να υποστηριχθεί ότι η αναθεώρηση του 1986 αποτέλεσε μια δημοκρατική κατάκτηση, η οποία έχει ήδη παγιωθεί». Η άποψη αυτή παρατίθεται για να καταδείξει απλώς τη σύγχυση και τον τσαρλατανισμό που χαρακτηρίζει σήμερα την πνευματική και πανεπιστημιαη ηγεσία της χώρας μας. Η λογική του Τσελεμεντέ θριαμβεύει.
Πάρτε μπόλικο κοινοβουλευτισμό. Ανακατέψτε τον με μισή πρέζα δημοκρατικής αρχής και στο τέλος προσθέστε και μια μικρή δόση αντιπροσώπευσης. Έτοιμη κύριοι η Δημοκρατία που σας υποσχεθήκαμε. Μπορείτε τώρα να την καταναλώσετε άφοβα. Εμείς οι έγκριτοι συνταγματολόγοι εγκυόμαστε για το υψηλής ποιότητας γαστρονομικό αποτέλεσμα.
Κωμική σίγουρα η παραπάνω προσέγγιση και εύκολα καταρριπτέα.
Η δημοκρατική αρχή, θεμελιώδης αρχή της πολιτειακής μας οργάνωσης, προκρίνει απλώς την λαική κυριαρχία ως νομιμοποιητική βάση του πολιτεύματος και ως κύριο άξονα των θεσμικών εξειδικεύσεων που αυτό επιλέγει για την οργάνωσή του . Το πώς αυτή η τελευταία θα εξειδικευτεί και θα αποκτήσει συγκεκριμένα πολιτικά, θεσμικά και συνταγματικά χαρακτηριστικά , αυτό δεν εξαρτάται φυσικά από την εκάστοτε ανάγνωση που επιχειρεί ο εκάστοτε συνταγματολόγος αλλά αποτελεί κάθε φορά διακύβευμα και ζητούμενο της εκάστοτε κοινωνικής πλειοψηφίας. Αυτή και μόνο αυτή μπορεί να αποφανθεί για το συνταγματικό δέον και για τον τρόπο ερμηνείας του συνταγματικού κειμένου. Το κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης αποτελεί μία μόνο, από τις πολλές εκδοχές της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Το προεδρικό σύστημα μία άλλη. Τα λογικά άλματα που επιχειρούνται , προκειμένου να περιορίσουν τη δημοκρατική αρχή στα θλιβερά στεγανά του γηρασμένου εγχώριου κοινοβουλευτισμού, παραβιάζουν σίγουρα τις ανοικτές θύρες της πολιτικής σοβαρότητας. Οι διαξιφισμοί και οι αλληλοκατηγορίες που εκτοξεύονται ενθεν κακείθεν μεταξύ των σύγχρονων, μεσαιωνικών γλωσσογράφων της συνταγματικής ερμηνείας, των αυτόκλητων dominus mundi της πολιτειακής συγκρότησης, έρχονται απλά να υπογραμμίσουν τα αδιέξοδα του πολιτικού μας συστήματος και την βαριά αναπηρία των φορέων της θνησιγενούς ΄΄ προεδρευόμενης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας΄΄ μας.
Εγκαταλείποντας τα σκονισμένα μονοπάτια του συνταγματικού σχολαστικισμού, μονοπάτια που όζουν ελλυχνίου και δηλητηριάζουν τον νου της πολιτείας με τη βακχεία της κούφιας επιστημοσύνης αγορασμένων ή νοικιασμένων καπήλων- κατά τα αριστοτελικά σημαίνοντα- της πανεπιστημιακής πολυπραγμοσύνης, φτάνουμε επιτέλους στα φωτεινά ξέφωτα της πολιτικής διαφωνίας και των πολιτικών επιχειρημάτων.
Το μείζων πολιτικό επιχείρημα που προβάλλεται από τους θιασώτες της συνταγματικής αναθεώρησης του 1986 είναι ότι ο περιορισμός των αρμοδιοτήτων του Προεδρου της Δημοκρατίας εγγυάται την πολιτική σταθερότητα και την κυβερνητική αποτελεσματικότητα, αποτρέποντας την εκδήλωση φυγόκεντρων τάσεων εντός του συστήματος διακυβέρνησης και την πυροδότηση εσωτερικών εντάσεων και προστριβών, που θα αποτελούσαν μια πετυχημένη συνταγή για θεσμική εμπλοκή ή κυβερνητικό αδιέξοδο . Πρόκειται για μια γνώριμη προβληματική που αναπτύχθηκε σε όλα σχεδόν τα σύγχρονα δυτικά κράτη και η οποία ερειδόταν στην προσπάθεια του εκάστοτε συνταγματικού νομοθέτη να ισορροπήσει στο τεντωμένο σκοινί που εκ των πραγμάτων στήνεται ανάμεσα στον θεσμικό κατακερματισμό ενός πολιτικού συστήματος , της ελευθερίας δηλαδή ως κατακερματισμένης εξουσίας όπως θα έλεγε ο Hobbes και της σταθερότητας που απαιτείται για την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος αυτού . Το ψευτοδίλλημα που επιτακτικά τίθεται στο εκλογικό σώμα συμπυκνώνεται στη φράση: κυβερνητική σταθερότητα ή πολιτική αταξία. Σταθερές μονοκομματικές κυβερνήσεις ή κυβερνητικά αδιέξοδα. Το πολιτικό μας συστήμα, για τους δικούς του λόγους, επέλεξε να ακολουθήσει τον σίγουρο δρόμο της πολιτικής σταθερότητας. Η θεσμική ενδυνάμωση του ρόλου της Βουλής, έτσι όπως αυτή επιχειρήθηκε με την αναθεώρηση του 1986, σε συνδυασμό με την ισχυρή κομματική πειθαρχία και την επιβολή πλειοψηφικών εκλογικών συστηματων που πριμοδοτούν το πρώτο κόμμα με ανύπαρκτες έδρες δημοκρατικής νομιμοποίησης, δημιουργούν σαφώς ένα ασφαλές οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Το ερώτημα που τίθεται όμως είναι: ΄΄ ποιοι ωφελούνται πραγματικά από την ασφάλεια και την σταθερότητα του περιβάλλοντος αυτού ; Η πλειοψηφία των πολιτών ή τα κρατικοδίαιτα παράσιτα της κατ΄επίφαση ελεύθερης εγχώριας αγοράς μας και τα κομματικά μεγαλοστελέχη που λυμαίνονται το κρατικό χρήμα μέσω της κατάληψης υψηλόβαθμων θέσεων της ελληνικής γραφειοκρατίας. Οι νοικοκυραίοι πολίτες ( κατασκευασμένη και αυτή τάξη δημοσκόπων, πολιτικών αναλυτών και μεγαλοδημοσιογράφων )ή τα λαμόγια του πελατειακού μας συστήματος που εκμεταλλευόμενοι την τετραετία διακυβέρνησης της χώρας από ένα κόμμα ( μάλιστα κάποιοι ζητούν και τη συνταγματική κατοχύρωση της τετραετίας τρομάρα τους ) θεμελιώνουν ιδιοκτησιακά δικαιώματα στην δημόσια περιουσία και χτίζουν περιουσίες για αυτούς και τους μαλθακούς επιγόνους τους; Η μεγάλη μάζα των άνεργων νέων της γενιάς των 700 ευρώ και της γενιάς των μεταπτυχιακών ή οι φιλόδοξοι νεοσσοί των πολιτικών γραφείων, των φοιτητικών παρατάξεων και των οικογενειακών μεγάρων; Για την συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού , η ψευδεπίγραφη αυτή κυβερνητική και πολιτική σταθερότητα οδηγεί στην εγκατάσταση ενός ασφυκτικού οικονομικού και κοινωνικού περιβάλλοντος που συνθλίβει την υγιή επιχειρηματικότητα, αφυδατώνει τους θεσμούς από κάθε έννοια αξιοκρατίας και αξιολόγησης, τσακίζει με απίστευτη αγριότητα κάθε προσπάθεια εξορθολογισμού του υπάρχοντος συστήματος και επιτρέπει στους ολίγιστους να απλώνουν αναιδώς την φτωχή πραμάτεια τους σε πάγκους, από τα πρίν καμωμένους για ακριβά εμπορεύματα.
Το παρών πρωθυπουργικό μοντέλο διακυβέρνησης είναι ένα αποτυχημένο μοντέλο διακυβέρνησης. Μια οιονεί εκλογική δικτατορία, όπως πολύ ευστοχα χαρακτήρισε το βρετανικό , πρωθυπουργικό σύστημα εξουσίας ο λόρδος Hailsham . Τι δέον γενέσθαι λοιπόν; Η απευθείας ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό σε συνδυασμό με την συνταγματική επέκταση του εύρους των αρμοδιοτήτων του, η σύσταση ισχυρών περιφερειακών κοινοβουλίων με σαφείς και διευρυμένες εκτελεστικές και νομοθετικές αρμοδιότητες, η ενσωμάτωση στο σύστημα διακυβέρνησής μας μηχανισμών και θεσμών άμεσης δημοκρατίας ( βλ. δημοψηφίσματα, χρήση αυτοβουλιών και θέσπιση του διακαιώματος της ανάκλησης ) και τέλος η ουσιαστική αναβάθμιση του νομοθετικού ρόλου της Βουλής θα οδηγήσουν στην αποδυνάμωση του σημερινού δυσλειτουργικού και με αρκετές αντιδημοκρατικές συνδηλώσεις, πρωθυπουργικού μοντέλου διακυβέρνησης, προσφέροντας στην κοινωνία των πολιτών ένα πλήθος σημείων πρόσβασης στο σύστημα εξουσίας που θα της επιτρέψουν να ασκήσει αποτελεσματικότερο έλεγχο στη διαμόρφωση της κρατικής πολιτικής και να εκφράσει με συνταγματικά κατοχυρωμένο τρόπο την πληθώρα των αντικρουόμενων συμφερόντων, απόψεων και αντιλήψεων που εκδηλώνονται στους κόλπους της.
Και για όλους αυτούς που θα ψελλίσουν΄΄ μα ένα τέτοιο σύστημα αποτελεί εγγυημένη συνταγή για θεσμική εμπλοκή και ακυβερνησία΄΄ απαντάμε.
Ένα σύστημα εξουσίας που θέλει να αυτοαποκαλείται δημοκρατικό, χωρίς τον κίνδυνο να του αποδοθούν συμπεριφορές σχιζοφρένειας από τον ιστορικό του μέλλοντος, εξ ορισμού πρέπει να επιζητεί την πολιτική κρίση και το κυβερνητικό αδιέξοδο. Η δημοκρατία εκ της φύσεως της είναι το πολιτευματικό σύστημα με την μεγαλύτερη κοινωνική εντροπία, για να δανειστούμε μια έννοια από το χώρο των φυσικών επιστημών. Εντροπία σημαίνει αταξία και όσο δημοκρατικότερο καθίσταται ένα σύστημα τόσο η εντροπία του αυξάνει, όχι με γραμμικό αλλά με παραβολικό τρόπο. Τα συστήματα εξουσίας από την άλλη , μεσω των συνταγμάτων τους και των κανόνων δικαίου που θεσπίζουν, επιχειρούν να ελέγξουν την πολιτική θερμότητα που ρέει προς τη δημοκρατία, προσπαθούν με άλλα λόγια να περιορίσουν την εντροπία της. Επιστρέφοντας στα μνημειώδη θεωρήματα της θερμοδυναμικής βλέπουμε ότι όσο μικρότερη είναι η εντροπία ενός συστήματος τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητά του να παράγει κάποιο έργο. Και αυτός ακριβώς είναι και ο σκοπός ενός συνταγματικού ευνομούμενου κράτους. Να παράγει έργο. Είναι λάθος επομένως να χαρακτηρίζεται ένα σύστημα διακυβέρνησης ως δημοκρατικό. Δημοκρατικές είναι οι πολιτικές προσλαμβάνουσες των ατόμων που το σύστημα αυτό καλείται να εξουσιάσει. Δημοκρατική με άλλα λόγια είναι η ψυχή της πολιτείας. Το λογικό της αντίθετα υποτάσσεται στους δικαιικούς κανόνες που η πολιτεία κάθε φορά θεσπίζει.Η δημοκρατία πρέπει να ιδωθεί ως πολιτική συμπεριφορά και όχι ως σχέση εξουσίας μεταξύ ελεύθερων ανθρώπων. Να μετακινηθεί από το άχαρο συνταγματικό βάθρο που την έχουν τοποθετήσει και να διεισδύσει στην κοινωνία των πολιτών.Στη σκέψη τους και τη συμπεριφορά τους. Να καταστεί στάση ζωής και αξιακή επιλογή και όχι ένας συρφετός ευσεβών πόθων και νομικίστικων επιταγών. Το ίδιο το σύστημα δεν μπορεί παρα να είναι ο συντηρητικός και απολυταρχικός πυλωρός που θα διοχετεύσει το δημιουργικό χάος των ανθρώπων στην κατασκευή του τρεμάμενου άστρου του Νίτσε. Κάπως έτσι πρέπει να προσεγγίσουμε το ιδεατό πολιτικό σύστημα. Ως ένα τρεμάμενο αστέρι, με το χλώμιασμά του να μην μας τρομάζει μιας και το επικείμενο φωτεινό του ξέσπασμα θα μοιράσει απλόχερα την απαραίτητη για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη , πολιτική θερμότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου